Si Të Forconi Sistemin Tuaj Imunitar
- Mënyra të dobishme për të forcuar sistemin imunitar dhe për të luftuar sëmundjet
Bazuar në artikullin origjinal të Harvard Health Publishing
Sistemi imunitar bën gjithçka që mundet për të na mbrojtur kundër mikro-organizmave që shkaktojnë sëmundje në trupin tonë. Por, ndonjëherë, ndodh edhe që ky proces të dështojë. Sistemi imunitar mund të rezultojë i pafuqishëm duke lejuar që mikro-organizmat të sjellin sëmundje.
Por, a është e mundur që ta ndihmoni sistemin tuaj imunitar? A mund të përmirësohet imuniteti duke rregulluar dietën ushqimore? Po sikur të konsumoni vitamina dhe preparate bimore? A mund të bëni ndryshime në stilin e jetesës me shpresën për të zhvilluar imunetin perfekt?
- Si mund ta përforconi sistemin tuaj imunitar?
Koncepti i rritjes së imunitetit është më tepër se tërheqës, ndërsa aftësia për ta realizuar këtë gjë nuk është dhe aq e thjeshtë. Sistemi imunitar është një sistem i ndërlikuar, i cili, për të funksionuar siç duhet, ka nevojë për shumë ekuilibër dhe harmoni. Kompleksiteti i sistemit imunitar përbën një temë të gjerë studimesh dhe hulumtimesh ditët e sotme. Por, edhe pse nuk është vërtetuar akoma shkencërisht lidhja konkrete midis stilit të jetesës dhe sistemit imunitar, kjo nuk do të thotë se impaktet e stilit të jetës në sistemin imunitar nuk duhet të studiohen apo tentohen.
Shumë mjekë studiues po eksplorojnë efektet e dietës ushqimore, aktivitetit fizik, moshës, stresit dhe faktorëve të tjerë të reagimit imunitar, si tek kafshët ashtu edhe tek njerëzit. Së pari, një jetesë e shëndetshme është një fillim i mirë për të përcjellë disa benefite të qenësishme në sistemin tuaj imunitar.
- Mënyra të shëndetshme për të forcuar sistemin tuaj imunitar
Mënyra e parë e vetëmbrojtjes është krijimi i një stili të shëndetshëm jetese. Shëndeti i mirë është hapi i parë drejt një sistemi imunitar të fortë. Trupi funksionon më mirë nëse mbrohet nga risqet e përditshmërisë nëpërmjet jetesës së shëndetshme. Në vijim, disa këshilla për një jetesë më të shëndetshme. Sigurisht që disa prej tyre mund të jenë të stërthëna, por gjithsesi kjo nuk e anashkalon aspak rëndësinë e vërtetë të tyre:
- Mos pini duhan.
- Konsumoni fruta dhe perime.
- Bëni aktivitet fizik sa më rregullisht.
- Ruani balancën e peshës trupore.
- Nëse konsumoni alkool, bëjeni në mënyrë të përgjegjshme.
- Kujdesuni për cilësinë e gjumit.
- Ruani higjienën për të shmangur infeksionin, siç është larja e duarve tuaja shpesh dhe gatimi i mishit plotësisht.
- Minimizoni stresin në jetën tuaj.
- Imuniteti në mënyrë të shëndetshme
Shumë produkte pretendojnë se arrijnë të na përforcojnë imunitetin. Por koncepti i rritjes së imunitetit në të vërtetë nuk e ka një faktim shkencor të mirëfilltë. Në fakt, rritja e numrit të qelizave imune në trupin tuaj, nuk është domosdoshmërisht një gjë e mirë. Si për shembull, rastet e atletëve që marrin “dopping” për të rritur numrin e qelizave të gjakut dhe si pasojë rrezikojnë të pësojnë një atak cerebrovaskular.
Përforcimi i qelizave të sistemit imunitar është realisht tejet i ndërlikuar pasi ekzistojnë kaq shumë lloje qelizash në sistemin tonë imunitar të cilat reagojnë në mënyra të ndryshme ndaj mikro-organizmave.
Cilat janë ekzaktësisht qelizat që duhet të rriten dhe deri në çfarë niveli? Mjekësia ende nuk e ka përgjigjen e saktë.
Çfarë është e ditur është se trupi ynë gjeneron vazhdimisht qeliza imune duke prodhuar shumë më shumë limfocite sesa mund të përdorë dhe realisht i duhen. Qelizat shtesë eliminohen përmes një procesi natyral i quajtur apoptozë. Kështu, mbetet gjithmonë e paqartë se cili është kombinimi më i mirë qelizor që sistemi imunitar të funksionojë në nivelin më optimal.
- Sistemi imunitar dhe mosha
Ndërsa plakemi forca e reagimit tonë imunitar tkurret dhe kjo gjë rezulton në më shumë infeksione. Me jetëgjatësinë që është rritur gjatë viteve të fundit, janë rritur gjithashtu dhe patologjitë që lidhen me moshën.
Shumë studime provojnë se të moshuarit kanë më shumë gjasa të vuajnë nga sëmundje infektive dhe janë më të prirur që të ndërrojnë jetë prej tyre. Infeksionet e frymëmarrjes, gripet, virusi COVID-19 dhe veçanërisht pneumonitë, janë shkaqet kryesore të vdekjes tek njerëzit mbi 65 vjeç në të gjithë botën. Askush nuk e di me siguri se përse ndodh kjo. Sipas disa studimeve shkencore ky fenomen lidhet me uljen e qelizave T. Timusi që atrofizohet me moshën prodhon më pak qeliza T për të luftuar infeksionet. Që do të thotë se palca e kockës nuk prodhon më dot sa duhet qeliza burimore që përbëjnë qelizat e sistemit imunitar.
- Dieta ushqimore dhe sistemi juaj imunitar
Ashtu si çdo forcë tjetër, ‘ushtria’ e sistemit imunitar e merr energjinë e saj nga ushqimi që gjen brenda stomakut. Një sistem imunitar i shëndetshëm ka nevojë për ushqim të mirë dhe të pasur në vlera. Studimet vërtetojnë se njerëzit e kequshqyer që jetojnë në varfëri janë më të prekshëm ndaj sëmundjeve infektive. Gjithsesi, nuk është faktuar dot që sëmundjet të jenë shkaktuar pikërisht nga kequshqyerja. Ende ka relativisht pak studime mbi efektet e ushqimit në sistemin imunitar të njeriut.
Por, sipas disa testimeve, është faktuar se mungesa e mikronutrientëve të ndryshëm, si për shembull, mungesa e zinkut, selenit, hekurit, bakrit, acidit folik, dhe vitaminave A, B6, C dhe E, ndikojnë në luftën imunitare tek kafshët. Sidoqoftë, ndikimi i këtyre ndryshimeve të sistemit imunitar në shëndetin e kafshëve është më pak i qartë dhe efekti i mungesave të ngjashme në reagimin imunitar të njeriut ende nuk është vërtetuar.
Atëherë, çfarë mund të bësh?
Nëse keni dyshime se dieta juaj nuk ju siguron të gjitha nevojat ushqimore, marrja e suplementeve me përmbajtje multivitaminash dhe mineralesh do të sillte përfitime shëndetësore përtej çdo efekti ndoshta të dobishëm në sistemin imunitar. Marrja e dozave të mëdha të një vitamine të vetme nuk është mënyra e duhur. Më shumë, jo gjithmonë është më mirë.
Në farmaci mund të gjeni pafund artikuj me përgatitje bimore që pretendojnë se “mbështesin imunitetin”. Disa formula realisht mund të ndikojnë tek disa komponentë të funksionit imunitar, por deri tani nuk ka asnjë provë se forcojnë realisht imunitetin dhe ju mbrojnë nga infeksionet dhe sëmundjet. Rezultati nëse një suplement mund të forcojë realisht imunitetin është një çështje shumë e komplikuar. Asnjë mjek nuk ka sesi ta dijë me saktësi nëse një ilac që rrit nivelin e antitrupave në gjak po bën vërtet diçka të dobishme për imunitetin në përgjithësi.
- Stresi dhe imuniteti
Mjekësia moderne sot ve gjerësisht theksin mbi rendësinë e marrëdhënies së mendjes me trupin. Një shumëllojshmëri e gjerë sëmundjesh, përfshirë ato të zemrës dhe stomakut lidhen me stresin emocional.
Por, stresi është i vështirë të përcaktohet. Ajo që për dikë mund të jetë një situatë stresuese, për një person tjetër nuk është. Kur njerëzit janë të ekspozuar ndaj situatave që i konsiderojnë stresuese, është e vështirë për ta që të matin se sa stres realisht ndjejnë. Ndërkohë, është gjithashtu e vështirë për studiuesit që të dinë nëse përshtypja subjektive e një personi mbi nivelin e stresit është e saktë. Mjekët mund të masin në mënyrë të saktë vetëm disa prej elementeve që e reflektojnë stresin, siç është numri i rrahjeve të zemrës.
- I ftohti dobëson sistemin imunitar?
Pothuajse çdo nënë e ka thënë një herë këtë: “Vish një xhaketë ose do të ftohesh!” A ka pasur të drejtë ajo? Ndoshta jo, ekspozimi ndaj temperaturave të moderuara të ftohjes nuk rrit ndjeshmërinë tuaj ndaj infeksioneve. Ka dy arsye pse dimri është “sezoni i ftohtë dhe i gripit”. Në dimër, njerëzit kalojnë më shumë kohë brenda, në kontakt më të ngushtë me njerëz e tjerë që mund t’i kalojnë mikrobet e tyre. Gjithashtu virusi i gripit qëndron në ajër më gjatë kur ajri është i ftohtë dhe më pak i lagësht.
- Aktiviteti fizik: Mirë apo keq për imunitetin?
Aktiviteti i rregullt fizik është një nga shtyllat e jetesës së shëndetshme: Përmirëson shëndetin kardiovaskular, ul presionin e gjakut, ndihmon në kontrollin e peshës së trupit dhe mbron nga një sërë sëmundjesh. Por a ndihmon për të forcuar sistemin tuaj imunitar në mënyrë natyrale? Ashtu si një dietë e shëndetshme, aktivitetet fizike përmirësojnë në përgjithësi shëndetin por ndikojnë edhe më drejtpërdrejtë duke promovuar qarkullim të mirë të gjakut, i cili lejon që qelizat dhe substancat e sistemit imunitar të lëvizin nëpër trup lirshëm dhe të bëjnë punën e tyre në mënyrë efektive.
